Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εντείνει την επίθεση
στη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση, επιχειρώντας μάλιστα ένα συντριπτικό χτύπημα με
την καταστρατήγηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Ο υπουργός παιδείας Κ.
Πιερρακάκης ανακοίνωσε το νομοσχέδιο για το «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο», που
περιλαμβάνει την ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ ως παραρτήματα ξένων κολλεγίων. Σύμφωνα
με την κυβέρνηση, η κίνηση αυτή στοχεύει στην «απελευθέρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από το κρατικό μονοπώλιο».
Το άρθρο 16 αναφέρει: «H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά
από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη
αυτοδιοίκηση… H σύσταση ανώτατων σχολών
από ιδιώτες απαγορεύεται». Αποτελεί
μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις του εργατικού και φοιτητικού κινήματος από
τη μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα. Στόχος της κυβέρνησης είναι μέσα στο 2024 να
προχωρήσει, αν το κατορθώσει, στη συνταγματική αναθεώρηση που θα «καταπιεί» και
το άρθρο 16. Προετοιμάζοντας το έδαφος, προχωράει στην παράκαμψή του. ΜΜΕ και νεοφιλελεύθεροι
«ειδικοί» (συνταγματολόγοι κ.λπ.) κάνουν συστηματική προπαγάνδα για το ποια
είναι η «νόμιμη» ερμηνεία της εφαρμογής του συντάγματος στις σημερινές συνθήκες,
δηλ. πόσο «συνταγματική» είναι η έμπρακτη κατάργηση του άρθρου 16.
Πρόκειται για μια τομή, ένα στρατηγικό
σημείο της καταστροφικής νεοφιλελεύθερης ατζέντας της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Όλες οι προηγούμενες επιθέσεις έστρωσαν το έδαφος. Το «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο», αν
περάσει και εφαρμοστεί, θα έχει ολέθριες συνέπειες για τη νεολαία και τα πιο
φτωχά στρώματα. Ιδιωτικά πανεπιστήμια σημαίνει γενίκευση της εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης και κάθε
μορφής διδάκτρων, μετατροπή της μόρφωσης σε ακριβό εμπόρευμα. Στήνουν μια
αγορά με τέλη φοίτησης (δίδακτρα) σε μεταπτυχιακά-προπτυχιακά,
σεμινάρια-πιστοποιήσεις, ιδιωτικές λέσχες-εστίες, συγγράμματα, προγράμματα
κατάρτισης-πιστοποιήσεων και πλέον τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Οδηγούμαστε σε ντε φάκτο, δραστική υποβάθμιση των δημόσιων ΑΕΙ, επιδείνωση
της υποχρηματοδότησης, υποστελέχωσης, διάλυσης των υποδομών, ενώ η εφαρμογή της
«αξιολόγησης» θα συρρικνώνει τον ακαδημαϊκό χάρτη με κλεισίματα-συγχωνεύσεις
σχολών. Τα επαγγελματικά δικαιώματα
των δημόσιων πανεπιστημίων θα υποβαθμιστούν περαιτέρω: το πτυχίο μετατρέπεται
σε κουρελόχαρτο, τα ιδιωτικά ιδρύματα θα κατέχουν το μονοπώλιο σε πτυχία με
ολοκληρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Θα ενταθεί ο ταξικός αποκλεισμός, ο εξοστρακισμός των πιο φτωχών από την
εκπαίδευση (ΕΒΕ, τράπεζα θεμάτων, ν+2, διάλυση της φοιτητικής μέριμνας κ.λπ.). Όλα
τα παραπάνω δημιουργούν πελατεία για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και επιβάλλουν
(μαζί με τους υπόλοιπους νόμους της ΝΔ στην παιδεία) στα δημόσια ΑΕΙ να
λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
ΝΔ και Μητσοτάκης εκμεταλλεύονται την
ψευδεπίγραφη «κυριαρχία» τους, όπως την παρουσιάζουν μετά τις εθνικές εκλογές, για
να προωθήσουν ένα νέο κύκλο επιθέσεων σε κάθε κοινωνικό, δημοκρατικό, εργασιακό
δικαίωμα. Λυδία λίθος του προγράμματός τους, οι ιδιωτικοποιήσεις: ρημάζουν και ξεπουλάνε καθετί δημόσιο και
δωρεάν (Υγεία, Κοινωνική Ασφάλιση, υποδομές κ.ά.). Στην τριτοβάθμια
εκπαίδευση, θέλουν να τελειώσουν με το δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο, να
ολοκληρώσουν την εμπορευματοποίησή του, να επιβάλλουν μια λειτουργία με όρους «ελεύθερης
αγοράς». Η εγκληματική πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων έχει επιφέρει ολέθρια
αποτελέσματα σε βάρος των εργαζομένων και της νεολαίας, όπως το έγκλημα στα
Τέμπη. Κοινοβουλευτικές δυνάμεις «προοδευτικές» και «δημοκρατικές» όπως ΣΥΡΙΖΑ
και ΠΑΣΟΚ δεν κάνουν καμία ουσιαστική αντιπολίτευση, αντίθετα συνηγορούν.
Μπροστά σε μια τόσο μεγάλη και επικίνδυνη
επίθεση, το φοιτητικό κίνημα στέκει απροετοίμαστο. Οι δυνάμεις που κυριαρχούν είναι
εντελώς αναντίστοιχες των περιστάσεων: α)
Η ΠΚΣ/ΚΝΕ, πίσω από κορώνες, ετοιμάζεται
να οδηγήσει σε μια ακόμα «νίκη», δηλαδή ήττα. Σε ανακοίνωσή της για το νέο
νομοσχέδιο, επαναφέρει την γνωστή λογική «κρατικό ή ιδιωτικό, πάλι καπιταλισμό
έχουμε»: λέει ότι ήδη «δεν υπάρχει δημόσια και δωρεάν παιδεία». Έτσι, υποβαθμίζει
την επίθεση (αφού δεν φαίνεται να αλλάζει κάτι σημαντικό), αποπροσανατολίζοντας
από την ανάγκη να προετοιμαστούμε για μια κεντρική πολιτική μάχη υπεράσπισης
της δημόσιας δωρεάν παιδείας. Ενώ αποδυναμώνει συστηματικά τους Φοιτητικούς
Συλλόγους, επιδιδόμενη σε διαδικασίες fast-track, νοθείες, τραμπουκισμούς
κ.λπ. ως «πρώτη δύναμη». β) Τα διάφορα
κομμάτια των ΕΑΑΚ έχουν «χαθεί» σε εσωτερικές
συγκρούσεις και απολίτικα πλαίσια. Υποβαθμίζουν τα κεντρικά ζητήματα (π.χ.
Παλαιστίνη) ή δρουν ακολουθητικά απέναντι στην ΠΚΣ/ΚΝΕ. Αδυνατούν να προτάξουν συγκεκριμένα
αιτήματα και κυρίως ένα σχέδιο πάλης. Αυτό είναι και αποτέλεσμα των απόψεων ότι
δεν υπάρχει εμπορευματοποίηση της παιδείας αλλά μόνο μια αποδυνάμωση των
πτυχίων και εργασιακών δικαιωμάτων.
Ένας σοβαρός αγώνας έχει αυξημένες
απαιτήσεις, σήμερα ακόμα περισσότερο από ό,τι στο νικηφόρο φοιτητικό κίνημα του
2006-07, που είχε σώσει το άρθρο 16. Δεν αντιπαλεύουμε έναν ακόμα νόμο αλλά ένα
καθεστώς: μαζί με την κυβέρνηση Μητσοτάκη στέκονται η ΕΕ, το κεφάλαιο,
όλη η ελίτ και οι μηχανισμοί τους. Όλοι αυτοί θέλουν να εκμεταλλευτούν την
«ευνοϊκή συγκυρία» και τις αδυναμίες του κινήματος, για να μάς καταφέρουν ένα
καίριο πλήγμα. Δεν κρίνεται μόνο αν θα προχωρήσουν κι άλλο την αντι-εκπαιδευτική
επίθεσή τους. Αλλά και αν θα επιβάλλουν μια ιδεολογική ήττα, που θα σπάσει
το ηθικό των εργαζομένων και της νεολαίας και θα τους κάνει να αποδεχτούν
ότι «τα παιδιά των πιο φτωχών δεν είναι για να σπουδάζουν.
Γι’ αυτό δεν αρκούν «συμβολικές» κινήσεις
ή «μικρά» ξεσπάσματα. Απαιτείται ένας αγώνας διαρκείας, μακροπρόθεσμος, με
πανελλαδική εμβέλεια, κόντρα στη λογική των «εύκολων λύσεων». Πρέπει σε κάθε
σχολή να οργανώσουμε τον αγώνα, να ζωντανέψουμε τις συνελεύσεις. Να δημιουργήσουμε
επιτροπές δράσης και συντονιστικά, που θα κάνουν γνωστό το ζήτημα, θα ενώνουν
και θα μαζικοποιούν τις κινητοποιήσεις, θα τις βγάζουν στην κοινωνία (αντί να
τις εξαντλούν στους πρυτάνεις και κοσμήτορες). Και να συνδέσουμε αυτή την πάλη
όχι με μια ανύπαρκτη κοινοβουλευτική «αντιπολίτευση», αλλά με ένα ρήγμα στο
σημερινό σκηνικό, με μια ανατροπή των συσχετισμών που θα στοχεύει να διώξουμε
την επικίνδυνη κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η Σοσιαλιστική Σπουδαστική Πάλη, παλεύοντας
για μια επαναστατική πολιτική για την ανασύνταξη του φοιτητικού κινήματος, θα
δώσει όλες τις δυνάμεις της σε μια τέτοια καμπάνια και προσπάθεια.